Infertiliteti është pamundësia për të konceptuar (pavarësisht shkakut), pas 1 viti marrëdhëniesh seksuale të rregullta, të pambrojtura. Prek rreth 10-15 % të cifteve në moshë riprodhimi.
Faktorët që mund të qojnë në infertilitet janë të shumtë dhe infertiliteti është një disiplinë mjaft komplekse. Është shumë e nevojshme të merret një anamnezë e detajuar e të dy partnerëve dhe të kryhet një ekzaminim i hollësishëm. Në këtë mënyrë bëhët e mundur evidentimi i shkakut të infertilitetit dhe mënyra e duhur e trajtimit të tij.
Kjo është edhe një ndër arsyet pse është i rëndësishëm këshillimi dhe kontrolli prekoncepsional, konsulta përpara se një cift të planifikojë të ketë një fëmijë.
Faktorët e infertilitetit femëror janë
- Cervikal (stenozë apo anomali të bashkëveprimit mukus-spermë)
- Uterinë (anomali kongenitale apo të fituara, mund të prekin endometrin ose miometrin, mund të shkaktojnë infertilitet primar, abort, ose partus prematurë)
- Ovariale (alterime të frekuencës dhe kohëzgjatjes së ciklit menstrual; anovulimi, i cili është edhe shkaku më i shpeshtë i infertilitetit)
- Tubare ( anomali tubare të lindura ose të fituara)
- Peritoneale ( anomali të anatomisë apo crregullime të fiziologjisë normale, si psh. masat adneksiale, adherencat, infeksioni pelvik, endometrioza)
Faktorët e infertilitetit mashkullor janë:
- Testikularë (gjenetikë ose jo)
- Pretestikularë ( anomali te lindura ose të fituara të hipotalamusit, hipofizës, apo organeve periferike që alterojnë funksionimin e aksit hipotalamo – hipofizar)
- Post testikularë (anomali të lindura apo të fituara të cilat crregullojnë transportin e spermës përmes sistemit duktal)
Faktorë të infertilitetit që prekin dy gjinitë
- mosha e avancuar
- faktorë mjedisorë
- ushtrime fizike të tepruara
- efekte toksike të drograve
- humbja ose shtimi i tepërt në peshë
Cdo cift është një rast i vecantë edhe trajtohet si i tillë
Në mënyrë që të mund të vihet diagnoza e saktë dhe të bëhet trajtimi, është e nevojshme të kryhen disa nga ekzaminimet e mëposhtme, jo të gjitha:
- Marrja e një anamneze të detajuar e të dy partnerëve nga ana e mjekut obstetër
- Ekzaminimi objektiv
- Kryerja e spermogramës dhe analizave hormonale tek mashkulli. Mund të jetë e nevojshme ekografia e testeve dhe kontrolli nga mjeku urolog.
- Kryerja e ekzaminimeve tek femra:
- vizitë gjinekologjike (me spekulum dhe bimanuale)
- ekografi gjinekologjike (ekzaminim i uterusit dhe adnekseve, monitorim folikular)
- kryerja e Pap testit dhe kultura e sekrecioneve (për Gonorrhea, Clamidia, Ureaplasma Urealyticum, Mycoplasma Hominis)
- analiza hormonale: matja e nivelit të progresteronit, hormoneve të tiroides, nivelit të prolaktinës (PRL), hormonit folikulo-stimulues (FSH), estradiolit, hormonit antimullerian (AMH)
- Histeroskopia (histeroskopi diagnostikuese për vizualizimin e cerviksit, kavitetit uterin, ostiumeve tubare si dhe histeroskopi terapeutike për korigjimin e patologjive cervikale, uterine dhe ostiumeve tubare)
- Histerosalpingografia (HSG), procedurë e cila përdor rrezet X për të dhënë imazhe të kavitetit uterin dhe tubave të fallopit; në rast se ka obstruksion marrim informacion edhe për nivelin e obstruksionit.
- Laparoskopi (ps. Shiko: Endoskopi gjinekologjike)
Trajtimi i infertilitetit mund të jetë 3 llojesh
- Medikamentoz (në varësi të shkakut të infertilitetit, pas konsultës me mjekun obstetër)
- Kirurgjikal (janë disa procedura kirurgjikale endoskopike tek femrat për diagnostikimin dhe trajtimin e shkaqeve të ndryshme të fertilitetit si në rastin e endometriozës, sindromit të ovarit polikistik PCOS, fibromiomave submukoze, anomalive të lindura e të fituara uterine); gjithashtu edhe tek meshkujt në rast obstruksioni epididimal.
- Teknikat e riprodhimit të asistuar:
- Inseminimi intrauterin (IUI)
- I njohur ndryshe si inseminimi artificial, konsiston në inserimin e spermës me anë të një kateteri të hollë, fleksibël, përmes cerviksit në kavitetin uterin. Më përpara sperma i nënshtrohet një kontrolli në mënyrë të vecantë.
- Fertilizimi in vitro (IVF). Është një procedurë ku fertilizimi ndodh jashtë trupit të femrës. Vezët merren nga ovaret e femrës përmes një procedure Pick Up dhe bashkohen në laborator me spermatozoidët e marrë nga partneri. Veza e fertilizuar inserohet në uterus për tu rritur e zhvilluar. Ekzistojnë metoda të ndryshme IVF. Në varësi të shkakut të infertilitetit zgjidhet edhe mënyra e përshtatshme për ciftin.
- Dhurimi i vezëve: Indikohet në rastet e femrave me një rezervë shumë të ulët ovariale, menopauzë të parakohshme.
- Dhurimi i spermës: Indikohet në rastet kur partneri mashkull ka azoospermi; kur femra nuk ka një partner dhe dëshiron të bëhet nënë.
Në mënyrë që të mund të vihet diagnoza e saktë dhe të bëhet trajtimi, është e nevojshme të kryhen disa nga ekzaminimet e mesiperme, jo të gjitha
No Comments